Morele to średniej wielkości, soczyste owoce, które kojarzą się głównie z klimatem śródziemnomorskim, ale można je z powodzeniem uprawiać także u nas. Tak naprawdę, należą do roślin idealnych dla początkujących ogrodników, bo nie wymagają szczególnie troskliwej pielęgnacji. Co trzeba wiedzieć, zanim posadzi się drzewko moreli w swoim ogrodzie?
Morela, czyli Prunus Armeniaca, to pochodząca z Chin roślina należąca do rodziny owoców pestkowych Rosaceae. Ściśle spokrewniona jest z brzoskwiniami, śliwkami i wiśniami. Drobne owoce o okrągłym kształcie są bardzo soczyste, doskonale nadają się na przekąskę, do ciast, dżemów i innych przetworów kulinarnych.
Delikatne, słodko-kwaśne morele smakują najlepiej, gdy są świeżo zerwane z gałęzi. Ich cienka, aksamitna skórka sprawia, że transport jest trudny, a znalezienie świeżych, dojrzałych i smacznych moreli w lokalnym sklepie spożywczym graniczy z niemożliwością. Dlatego najlepszym sposobem na cieszenie się tymi i owocami, jest uprawa ich we własnym ogrodzie.
Na szczęście, drzewka moreli nie są tak delikatne, jak owoce, i z łatwością poradzimy sobie z ich uprawą. Choć w naszym klimacie morela wydawać się może egzotyczna, wiele nowoczesnych odmian zostało wyhodowanych w taki sposób, aby mogły dawać plon w chłodniejszym, umiarkowanym klimacie.
Jak przygotować się do uprawy drzewek moreli?
Morele dzielą się na odmiany: samopylne, częściowo samopylne i całkowicie obcopylne. Te ostatnie wymagają w pobliżu innej odmiany tego samego gatunku, która kwitnie w zbieżnym terminie. Pyłek z jednego kwiatu na drugi przenoszony jest przez wiatr lub owady. Zapylacze podawane są przez producentów.
Morele można wyhodować z pestki. Zdecydowanie więcej osób decyduje się jednak na zakup szczepionej sadzonki. Drzewko z pestki może nie zachować 100% genów odmiany, co może być powodem znacznie słabszego owocowania.
Do zasadzenia moreli wybierz słoneczne, osłonięte przed wiatrem miejsce, o dobrze przepuszczalnej, próchniczej glebie (w przypadku nadmiaru stojącej wody, korzenie mogą zacząć gnić). Poziom ph powinien być zbliżony do obojętnego, dlatego rok przed planowanym posadzeniem drzewka glebę należy poddać wapnowaniu, jeśli jest zbyt kwaśna.
Oczywiście drzewko owocowe poradzi sobie także podłożu gorszej jakości, ale będzie słabiej owocować, dlatego jeśli ziemia w Twoim ogrodzie jest piaszczysta lub zbita, rozważ zastosowanie obornika albo kompostu. Ten ostatni możesz zrobić samodzielnie. Resztki kuchenne, część trawy ze skoszonego trawnika i zebranych jesienią liści z pomocą dżdżownic kalifornijskich w ciągu pół roku przekształcisz w wartościowy nawóz, którego ilość w zupełności wystarczy dla jednego czy kilku drzewek. Kompostowanie to zresztą doskonały sposób, by w ciągu paru lat poprawić jakość gleby w całym ogrodzie.
Uprawa drzewek morelowych w przydomowym sadzie lub w przydomowym ogrodzie to idealne wprowadzenie do hodowli drzewek i krzewów owocowych. Przy minimalnej pielęgnacji, po trzech do pięciu lat po posadzeniu, Twoje drzewo morelowe wyprodukuje wspaniałe wczesnowiosenne kwiaty, a cztery miesiące później – soczyste i delikatne owoce.
Opryski na choroby
Morele najczęściej zapadają na chorobę zwaną rakiem bakteryjnym drzew pestkowych, monilioze czy dziurkowatość liści. Możemy temu zapobiec wykonując profilaktycznie opryski wiosną, w fazie nabrzmiewania pąków(okolice kwietnia), preparatem Miedzian 50WP(dopuszczony do upraw ekologicznych).
Jak sadzić morele?
Sadzonki drzewek i krzewów owocowych najlepiej kupować z certyfikowanych i sprawdzonych szkółek, by mieć pewność, że nie będą chore, przegniłe lub przesuszone. Drzewka owocowe z odkrytym korzeniem sadzi się wczesną wiosną, gdy roślinny są jeszcze w okresie uśpienia i nie mają liści. Jesień to drugi termin sadzenia, ale w przypadku moreli jest mniej zalecany. Jeżeli zdecydujemy się na drugi termin, pamiętajmy o okryciu drzewa na zimę. Także przez kilka tygodni po zasadzeniu, roślina może nie kwapić się z wypuszczaniem kwiatów czy listków – to normalne. Korzenie wkop głęboko, nawet na 50 cm, ale nie zasyp miejsca szczepienia. Korzenie przy sadzeniu nie mogą się zawijać, więc jeżeli jest potrzeba, najdłuższe korzenie można delikatnie przyciąć. Pamiętaj o dodatkowym nawożeniu na początku sezonu wegetacyjnego, najlepiej ekologicznymi preparatami. Młode morele zaleca się podlewać regularnie, starsze wymagają nawadniania jedynie podczas suszy.
Mrozoodporność drzew
Młode sadzonki moreli zaleca się okrywać na zimę przez pierwszy rok/dwa, ponieważ są wtedy mniej odporne na mróz. W późniejszych latach drzewo nabiera wysokiej odporności i nie wymaga już dalszego okrywania.
Wiosenne przymrozki
Morela jest najwcześniej kwitnącym drzewkiem owocowym spośród wszystkich gatunków. Dlatego, jej kwiaty narażone są w szczególności na wiosenne przymrozki. Niekiedy zdarza się, że wiosenne przymrozki niszczą kwiaty, które morela zazwyczaj wytwarza w połowie marca, ale zdarza się, że wcześniej. Możemy tego uniknąć okrywając drzewo włókniną podczas spodziewanych przymrozków. Wybranie stanowiska osłoniętego od wiatru przyczynia się do zmniejszenia szansy uszkodzenia kwiatów. Są odmiany późno kwitnące, przy nich ryzyko uszkodzenia kwiatów jest mniejsze [Harlayne, Harcot, Darina, Sirena, Somo].
Cięcie
Morela do prawidłowego wzrostu, owocowania i zdrowotności wymaga przycinania. Sadząc sadzonki wiosną, przycinamy je bezpośrednio po zasadzeniu. Jeżeli nasadzenia dokonujemy jesienią, to czekamy z pierwszym przycięciem do najbliższej wiosny. Skraca się wtedy przewodnik i gałązki o 1/2. Gałązki słabe oraz rosnące poniżej 50cm wycina się całkowicie.
W 2, 3, 4 roku morele przycina się w trakcie pąków kwiatowych. W celu wytworzenia nowych rozgałęzień skraca się co roku wszystkie pędy o 1/2 długości. Gałązki krzyżujące się najlepiej jest wtedy wycinać. Najniżej położone pędy warto przygniatać do położenia poziomego, np. sznurkami z obciążeniami.
Po 4 latach, gdy morela już zaczyna owocować, przycinanie wykonuje się po owocowaniu . Zazwyczaj od tego momentu cięcie wykonuje się już co 2 lata. Polega na prześwietlaniu korony wycinając m.in. krzyżujące się gałązki oraz rosnące do środka korony. Skraca się gałęzie, które rosną zbyt długie. Słabo owocujące pędy najlepiej przycinać nad młodym pędem. Pamiętajmy także o utrzymywaniu wygodniej dla nas wysokości - jeżeli nasza morela rośnie zbyt wysoko, skracać powinno się wierzchołki, np. pozostając przy 3m wysokości. Rany po przycięciu zaleca się zabezpieczyć maścią ogrodniczą. Można sporządzić ją także samemu mieszając wcześniej wymieniony miedzian z farbą emulsyjną.
Możliwość częstowania się tymi słodkimi i soczystymi kulkami zerwanymi z własnego drzewka owocowego będzie nagrodą za całą Twoją czułą opiekę.