📦 Szanowni Klienci, informujemy, że obecny czas wysyłki zamówień wynosi 10 dni roboczych. 🕒

Kiedy i jak przycinać drzewka owocowe?

Przycinanie drzew owocowych - jak i kiedy?

Przycinanie drzewek owocowych jest jednym z podstawowych i niejako najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych, o którym musi pamiętać każdy sadownik i ogrodnik. Jeśli zostanie wykonane w odpowiedni sposób i dogodnym dla danego gatunku terminie, zapewni zdrowy rozwój, odpowiednie zagęszczenie oraz obfite plonowanie. Kiedy przyciąć drzewka owocowe? Jakie rodzaje cięć wyróżniamy? O tym poniżej.

Po co przeprowadza się cięcie drzewek owocowych?

Odpowiednie przycinanie drzewek owocowych to najprościej mówiąc – gwarancja udanej uprawy i dużych zbiorów. To jeden z najważniejszych zabiegów, jakie przeprowadza się przy drzewkach i krzewach owocowych, ale także i ozdobnych. Warto pamiętać, aby robić to systematycznie, ponieważ pozostawiona sama sobie roślina nie tylko wyda mniejsze owoce, ale również utrudni ich dojrzewanie. Dlaczego zatem przycinanie drzewek owocowych jest tak ważne?

  • Gęsta korona na dłużej zatrzymuje wilgoć. Ta z kolei jest źródłem rozwoju chorób grzybowych. Nie wspominając o tym, że utrudnia przenikanie oprysków. Odpowiednie przycinanie drzewek owocowych jest zatem gwarancją jego przewietrzenia, doświetlenia i dopryskania, co stymuluje jego dalszy rozwój. Owoce które otrzymują więcej słońca lepiej wybarwiają się, a co za tym idzie, wpływa to na poprawę ich smaku.
  • Pozwala zachować właściwy wzrost i rozpiętość korony. Ciekawostką dla niektórych może być fakt, że nawet drzewa rosnące na silnych podkładkach, można utrzymać na wysokości nie przekraczającej 3 metrów, pod warunkiem, że będą cięte. To nic skomplikowanego, jeżeli drzewo przekracza preferowaną wysokość, wystarczy je skracać.
  • Niektóre pędy są roślinie niepotrzebnie i zabierają jej jedynie energie drzewa na ich wyżywienie. Dlatego, nadmiar takich pędów wycina się, aby skierować całą moc drzewa w konkretne pędy owoconośne. Przykładem mogą być tzw. 'wilki', pionowe pędy jednoroczne.
  • Zwiększa długowieczność. Niestety, przy bardzo starych drzewach, cięcia nie można wykonywać w nieskończoność. W pewnym momencie trzeba je wyciąć w całości i zastąpić młodą sadzonką. Cięcie odmładzające wykonuje się przy starszych drzewach.

Odginanie pędów do poziomego położenia

Odginanie pędów do poziomego położenia jest dobrą praktyką w przypadku drzewek owocowych. Proces ten polega na wyginaniu pędów bocznych w kierunku poziomym. Wykonując tę czynność, przyspieszamy proces owocowania, zabezpieczamy konary przed ewentualnym wyłamaniem oraz umożliwiamy lepsze dostarczanie światła do wnętrza korony drzewa. W przypadku korony prawie naturalnej wygina się pędy tworzące podstawę struktury szkieletu, natomiast w przypadku wrzecionowej, można odginać większość pędów.

Przy młodych drzewkach można używać do tego celu klamerek do prania lub wykałaczek. Z czasem, mogą wymagać woreczków z piaskiem lub kołków wbitych w ziemię, do których przywiązane są sznurki.

Warto pamiętać, że nie należy odginać pędów w koronie kotłowej, ponieważ tam korona powinna być otwarta. Przy gruszach odginanie powinno być wykonywane delikatniej, ponieważ przy tym gatunku pędy naturalnie rosną wzniośle.

Formy koron drzew owocowych

Cięcie formujące wykonuje się przez pierwsze 4 lata od posadzenia i ma za zadanie wyprowadzić konkretny kształt korony. Typ korony może być dowolny dla każdego gatunku, choć wyjątkiem jest korona kotłowa.

1) Prawie naturalna: Najłatwiejszy typ korony, dlatego poleca się ją w szczególności poczatkującym ogrodnikom. W tej koronie pozwalamy rozrastać się drzewu naturalnie, a my dbamy głównie o cięcie prześwietlające. Korygujemy także wysokość, jeżeli drzewo wyrośnie zbyt duże, zwyczajnie je skracamy. Na początku trzeba przygniatać pędy do poziomego położenia, np. za pomocą sznurków wbitych do ziemi. Wycina się wszystkie pędy rosnące pod zbyt ostrym kątem, krzyżujące się, rosnące do środka korony, zbytnio zagęszczone oraz skraca się pędy.

2) Wrzecionowa: W tym typie korony jest jeden przewodnik oraz równomiernie rozłożone pędy boczne. Należy dbać, aby najniżej położone gałęzie były najdłuższe, a im wyższe, to coraz krótsze. Przypomina wyglądem choinkę. W tym typie korony przygniata się większość pędów do położenia poziomego oraz wycina się pędy rosnące pod zbyt ostrym kątem. Pozostałe pędy skraca się. Wycina się także gałązki krzyżujące, rosnące do środka korony, zbytnio zagęszczone, rosnące w dół. W przyszłości przewodnik można skracać i hamować wysokość, jak przy każdym drzewie. W tym typie korony zaleca się solidną podporę, do której należy przywiązać sadzonkę.

3) Kotłowa: W tym typie korony nie ma przewodnika. Patrząc na drzewo z góry, przypomina kocioł, stąd pochodzi nazwa. Wnętrze korony jest mało zagęszczone, a sama korona składa się z 3-4 głównych, silnych konarów. Ten typ korony stosuje się głównie u brzoskwiń i nektaryn, gdyż tam są najlepsze rezultaty.

Istnieją także ozdobne typy koron, np. kolumna, spirala, wachlarz, kształt litery U itd. Ograniczają a pewnym stopniu wielkość plonu i stosuje się je głównie w ogrodach dekoracyjnych.

Przycinanie po posadzeniu

Wszystkie drzewka owocowe podczas wykopków u producenta tracą część systemu korzeniowego w ziemi. Dlatego, aby wyrównać proporcje między systemem korzeniowym, a częścią nadziemną, wykonuje się pierwsze przycięcie. Ulżymy sadzonce, aby osłabiona nie musiała wyżywiać całego drzewka. Zwiększamy także szanse przyjęcia się sadzonki. Wykonuje się je wiosną, nawet po zasadzeniu. Dokonując nasadzeń jesiennych, lepiej poczekać z pierwszym przycięciem do najbliższej wiosny. Pierwsze cięcie planuje także przyszłą formę korony, dlatego czasami może się różnić. Zazwyczaj skraca się przewodnik o 1/2 oraz pędy boczne o 1/3 długości. Sadzonkę bez pędów bocznych skraca się do ok. 140cm wysokości. Pędy poniżej 50cm od ziemi wycina się całkowicie. W formie kotłowej wycina się całkowicie przewodnik oraz pozostawia 4 najsilniejsze pędy boczne, które skraca się (więcej informacji poniżej).

Kiedy przyciąć drzewka owocowe?

Termin uzależniony jest od gatunku. Najczęściej drzewka owocowe przycina się wiosną, a cięcie powtarza się latem. Drzewa pestkowe (np. wiśnie, czereśnie, morele, śliwy) podatne na choroby grzybowe przycina się po owocowaniu. Mimo tego, młode sadzonki drzew pestkowych przycina się wiosną, gdy jeszcze nie pokazały pierwszych owoców. Źle dobrany termin może zaszkodzić roślinie. Przykładem jest morwa, która przycięta wiosną 'płacze'. W tym terminie silnie krążą w niej soki, które wyciekają z przyciętych ran oraz osłabiają znacznie drzewo.

Cięcie drzewek owocowych – jakimi narzędziami?

W tym celu najlepiej sprawdzą się piły ogrodnicze (do bardzo grubych gałęzi) oraz sekatory: ręczne – do małych pędów oraz oburęczne – do grubych pędów. Przed cięciem narzędzia trzeba oczyścić i zdezynfekować.

Jak zabezpieczyć rany po przycięciu drzewa?

Po dokonaniu przycięcia ważne jest, aby odpowiednio zadbać o ranę, aby uniknąć wdania do niej bakterii. Niezabezpieczone rany mogą spowodować chorobę którą jest rak bakteryjny. Zaleca się stosowanie specjalnej maści ogrodniczej, która skutecznie ochroni miejsce skaleczenia. Można nabyć gotową maść lub przygotować ją samodzielnie, mieszając farbę emulsyjną z opryskiem przeciwgrzybowym.

Jak przycinać?

Wyróżniamy różne rodzaje cięć.

Pierwsze z nich obejmuje cięcie odmładzające i wykonywane jest na starszych drzewach. Polega na zahamowaniu wysokości drzewa, aby nie trzeba było zbyt wysoko sięgać po owoce. Może to być np. 3m, przy tej wysokości warto już pozostać. Wycina się także 1-2 konary, które mocno zagęszczają koronę pozostawiając jedynie 20cm odcinek (czopy), a pozostałe konary jedynie delikatnie skraca się. Cięcie to nie można wykonywać w nieskończoność. W pewnym momencie drzewo będzie na tyle stare, zacznie częściej chorować itd., wówczas trzeba będzie je wyciąć całkowicie i zastąpić młodą sadzonką.

Kolejne cięcie nosi nazwę formującego i powinno utworzyć konkretny kształt korony.

Kolejne cięcie to prześwietlające i polega na usunięciu zbędnych pędów - zbyt zagęszczonych, suchych, krzyżujących się czy wilki u jabłoni i grusz. W zasadzie, wykonuje się je razem z formującym.

Następne, czyli cięcie sanitarne jest przeprowadzane tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy roślina została zaatakowana przez szkodniki pędów lub została dotknięta silnym wiatrem, huraganem czy przymrozkami. Skraca się wtedy pędy przemarznięte, zaatakowane przez szkodniki lub uszkodzone.

Różnice w przycinaniu gatunków

Początkowo wybieramy typ korony. I mimo że później wszystkie drzewka owocowe przycina się na podobnej zasadzie, to każdy gatunek ma odmienne preferencje. Przykładowo, u jabłoni czy grusz wycina się 90% wilków, czyli pionowych, jednorocznych pędów, które zabierają jedynie energie drzewu.

 

Jabłoń

Wiosna: Od trzeciego i czwartego roku życia, wiosną, przeprowadza się cięcie prześwietlające, zwłaszcza że drzewo zaczyna się gęsto zagęszczać. Przyrosty z poprzedniego roku skraca się o jedną trzecią.

Lato: W lipcu głównie usuwa się 90% wilków u jabłoni - pionowych, jednorocznych pędów. Skraca się również najsilniej rosnące młode pędy, aby nie zacieniały owoców, które zacienione gorzej dojrzewają. Na zewnątrz korony usuwa się najmniejsze gałązki. Cięcie letnie powinno być umiarkowane, aby nie ogołocić korony drzewa.

 

Grusza

Wiosna: Od trzeciego i czwartego roku życia, wiosną, przeprowadza się cięcie prześwietlające.

Lato: W lipcu skraca się młode przyrosty o połowę, część z nich usuwa się całkowicie, aby nie zagęszczały zbytnio korony. Skraca się także pędy z pąkami liściowymi o połowę. Pędy z pąkami kwiatowymi nie powinny być przycinane. Należy również usuwać wilki, zwłaszcza duże, rosnące w środku korony. Wilki to pionowe, jednoroczne pędy. Natomiast zostawia się gałązki rosnące lekko pod kątem, ponieważ to na nich pojawią się owoce w przyszłych latach. Silne pędy rosnące do góry, mocno konkurujące z przewodnikiem, również powinny być skracane. Przewodnik i preferowaną wysokość należy skrócić, zgodnie z zasadami stosowanymi przy innych drzewach.

 

Czereśnia

Lato (do początku września): Przeprowadza się cięcie prześwietlające i formujące. Gdy zaczyna owocować, te cięcia przenosi się na okres po zakończeniu owocowania. Regularnie, latem, skraca się pędy jednoroczne (zielone, niezdrewniałe) z pąkami liściowymi o dwie trzecie. Wyrastają one z zdrewniałych, brązowych gałęzi, które posiadają potrójne pąki, z których wyrosną owoce. Skracając pędy jednoroczne, kieruje się moc w pędy owocowe.

Po owocowaniu: Terminy cięcia prześwietlającego i formującego przesuwają się na ten okres. Pędy jednoroczne skraca się wcześniej (latem), przed owocowaniem. Usuwa się gałązki krzyżujące się, zbyt gęsto rosnące lub rosnące do środka korony. Skraca się również przewodnik i konary. W przypadku czereśni trzeba uważać na terminy, ponieważ wtedy drzewa są mniej narażone na choroby, w tym raka bakteryjnego.

 

Wiśnia

Wiosna: Przeprowadza się cięcie formujące i prześwietlające.

Po owocowaniu: Gdy wiśnia zaczyna owocować, terminy cięcia przenoszą się na okres po zakończeniu owocowania, podobnie jak przy innych drzewach pestkowych. Wiśnie silnie się zagęszczają. Należy skracać całość pędu tam, gdzie były owoce. Wiśnie owocują na końcach pędów. Skracając te miejsca, stymuluje się początkowe części pędu do owocowania w przyszłym roku. Należy także usuwać gałązki nieżywe, wyschnięte. W przyszłości warto wyciąć 1-2 konary, pozostawiając 10 cm. To tzw. czop, z którego wyrosną nowe gałązki, na których pojawią się owoce. W ten sposób unika się zbytniego zagęszczenia korony. Przy silnie rosnących odmianach można uformować tzw. stożek zaokrąglony, czyli nieco bardziej zaokrąglony stożek.

 

Śliwa

Wiosna: Kolejny gatunek pestkowy. Wiosną przeprowadza się cięcie formujące i prześwietlające, a gdy zacznie owocować, każde cięcie przenosi się na termin po owocowaniu.

Po owocowaniu: Usuwa się pędy krzyżujące się, zbyt gęsto rosnące, rosnące pod ostrym kątem w górę. Przez pierwsze lata koniecznie warto odginać pędy boczne do poziomego położenia oraz skracać przewodnik. Śliwy nie lubią wycinania najstarszych konarów przedwcześnie, ale z czasem również warto wyciąć 1-2 najstarsze konary, pozostawiając czopy, w celu prześwietlenia korony.

Lato: Cięcie letnie polega na skracaniu tegorocznych przyrostów o 1/2. 

Przy śliwach należy uważać na mszyce. Zbyt silne cięcie powoduje dużą ilość młodych przyrostów, które mszyce lubią szczególnie. Należy wówczas stosować odpowiednie opryski środkiem Mospilan 20 SP. Mszyce przenoszą groźną chorobę dla mszyc, szarkę, która jest dla wielu odmian niewyleczalna.

 

Brzoskwinia i Nektaryna

Brzoskwinie i nektaryny są ze sobą ściśle spokrewnione, a ich cięcie wygląda identycznie.

Dla tych gatunków często zaleca się koronę bez przewodnika, kotłową, co prowadzi do najbardziej obfitych plonów. Jednak jej wadą jest krótsza żywotność drzewa i konieczność zastosowania podpór do konarów w przyszłości. Aby ją utworzyć, pierwsze przycięcie polega na skracaniu wszystkich pędów od ziemi poniżej 60 cm. Następnie wybiera się najsilniejsze 4-5 pędy, wycinając pozostałe razem z przewodnikiem. Wybrane najsilniejsze pędy skraca się do 30 cm. W kolejnych latach drzewko będzie próbowało naturalnie odbudować przewodnik, który należy regularnie przycinać, skracając przy tym pozostałe wybrane pędy o 1/2. Wykonuje się również regularnie cięcie prześwietlające.

W kwietniu (w fazie nabrzmiewania pąków) od 3 roku wycina się słabe, cienkie i uszkodzone gałązki. Pozostałe gałęzie są skracane, pozostawiając jedynie 3 pąki na każdej z nich. Pędy jednopąkowe usuwa się w całości, natomiast pędy trójpąkowe z pąkiem liściowym między nimi pozostawia się, ponieważ na nich pojawiają się najbardziej dorodne owoce.

Cięcie letnie, gdy owoce brzoskwini osiągną wielkość orzecha włoskiego, obejmuje przycinanie zbyt długich pędów, aby zawiązki owoców nie łamały gałęzi. Należy jednak postępować ostrożnie, aby nie pozbyć się owoców. Ważnym krokiem jest także przerzedzenie owoców, pozostawiając odstępy między nimi wynoszące około 15-20 cm. To pozwoli uzyskać większe i smaczniejsze owoce. Nadmiar nieowocujących pędów można również wyciąć, aby skoncentrować siłę drzewa na wyżywieniu owoców.

 

 

 

Podsumowując, przycinanie drzewek owocowych to proces, który wymaga uwagi i dostosowania do indywidualnych potrzeb rośliny, a prawidłowo przeprowadzone cięcie przynosi liczne korzyści w postaci zdrowego wzrostu, obfitych plonów i długotrwałego użytkowania drzewa.

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium