Malina to jeden z chętniej sadzonych krzewów owocowych w Polsce. Każdy wie, że najlepiej smakują te zerwane prosto z krzaka. Można je także w ciekawy sposób wykorzystać w codziennej kuchni. W tym poradniku wyjaśnimy, w jaki sposób je uprawiać. Na początku skupimy się na najważniejszym zabiegu, czyli cięciu - bez tego zagęści się zbyt mocno, przez co owoce będą mniej doświetlone, a w rezultacie drobne. W dalszej części poradnika przejdziemy do sadzenia, pozostałej pielęgnacji i wyborze odmian.
Kiedy i jak maliny owocują?
Maliny owocują na pędach jednorocznych (jesienne) oraz dwuletnich (letnie). Te pierwsze wydają owoce od połowy sierpnia do przymrozków, a drugie w czerwcu i lipcu. Tak więc na początku warto dowiedzieć się, którym typem jest nasza zakupiona odmiana, ponieważ należy wycinać stare pędy. Maliny rozmnażają się poprzez korzenie - z ziemi wybijają nowe, młode sadzonki.
Jak przycinać maliny jesienne?
Tutaj sprawa jest bardzo prosta. Jesienią po zakończonym owocowaniu przycina się wszystkie pędy nad samą ziemią. Taki pęd jest już do niczego nie potrzebny, sam będzie zasychał w przyszłości i zamierał. Początkowym ogrodnikom może wydawać się, że w ten sposób zniszczy krzew, nic bardziej mylnego. Maliny jesienne tak się przycina. Wiosną wybiją nowe pędy, które przez całe lato urosną, a jesienią zaowocują. Tak więc młode pędy mają sporo roboty, muszą wyrosnąć i jeszcze zaowocować w tym samym roku, dlatego warto wycinać stare pędy, które jedynie zabierają im siłę.
Ciekawostka o przycinaniu malin jesiennych
Maliny jesienne odpowiednio przycinane mogą owocować także latem i jesienią. Jest to spowodowane pewną właściwością. Przyglądając się naszym malinom zauważymy, że owocują one wyłącznie na końcach pędów. Takich pędów więc nie trzeba wycinać przy ziemi, mogą być przycięte do połowy. Termin takiego przycięcia to lato lub wczesna wiosna. Wczesnym latem na tych pędach będą owoce, owe pędy należy koniecznie usunąć po zbiorze w czerwcu. Owoców tych oczywiście nie będzie tak dużo jak jesienią.
Jak przycinać maliny owocujące latem?
Po owocowaniu wycina się pędy, na których były owoce, a zostawia jednoroczne, na których za rok będą owoce. Zazwyczaj termin takiego cięcia przypada na lipiec, ale dużo zależy od odmiany. Stare pędy będą o lekko sinawym odcieniu, widać także, że nie są pełne wigoru, z pewnością je rozróżnisz. Zielone jednoroczne pędy zostaw, ale nie wszystkie. Na 1 m2 zostaw około 9 najsilniejszych pędów, te najmniejsze i słabo rokujące wytnij, będą stanowić, aby niepotrzebne zagęszczenie. Za rok będą na nich owoce. Młode, słabe pędy w celu przyszłego prześwietlenia najlepiej wycinać już w maju, ale pamiętaj, aby nie wycinać wszystkich. Lepsza cyrkulacja powietrza wewnątrz krzewu zapobiega chorobom grzybowym. Zwlekanie z wycięciem starych pędów w malinach letnich powoduje chorobę zamierania pędów malin, która przenosi się na inne krzewy. Maliny jesienne są mniej podatne na tę chorobę.
Sadzenie malin i pierwsze przycięcie
Maliny rosną w większości gleb, choć zaleca się lekko kwaśną, przepuszczalną i próchniczą, najlepiej z dodatkiem perlitu. Ziemie warto także przemieszać z obornikiem lub kompostem. Zaleca się słoneczne stanowisko. Korzenie malin rosną w poziomym położeniu, niekiedy same wskazują, jak mają zostać zasadzone. Maliny sadzi się płytko. Oznacza to, że korzenie muszą być możliwie jak najbliżej powierzchni, ale nie mogą wystawać, bo wtedy przeschną. Mniej więcej muszą być ok. 5 cm nad gruntem. Ziemie po posadzeniu należy lekko przygnieść rękoma, ale nie zbyt mocno. Na końcu sadzonkę podlewamy. Dokonując wiosennego nasadzenia należy pamiętać o częstszym podlewaniu, ponieważ młode sadzonki tego potrzebują, do tego dochodzi szybsze wysychanie gleby. Sadząc jesienią sadzonkę warto zabezpieczyć na zimę usypując wokół niej kopczyk z ziemi o wysokości ok. 20 cm, wiosną trzeba go rozgarnąć. Odległość między sadzonkami przy sadzeniu powinna wynosić ok. 0,4-0,5 m. Maliny są samopylne - nie trzeba więc sadzić różnych odmian obok siebie, aby mogły owocować, wystarczy jeden krzew.
Maliny po posadzeniu wiosną należy od razu przyciąć. Sadząc jesienią należy poczekać do najbliższej wiosny. Przycinanie wykonuje się tuż nad ziemią. Jak wspomnieliśmy wcześniej, maliny rozmnażają się za pomocą korzeni, tak więc spokojnie, nie zmarnujemy w ten sposób sadzonki, jak może się wydawać. Puszczą odrosty jeszcze tej samej wiosny. To cięcie dotyczy wszystkich odmian.
Nawożenie i podlewanie - pielęgnacja malin
Maliny warto nawozić wtedy gdy wiosną wypuszczą młode, nowe przyrosty. W szczególności jesienne odmiany ze względu na szybką wegetację i owocowanie potrzebują nawozu. Najlepiej jest stosować naturalne nawozy, np. biohumus, ponieważ trudno je przedawkować. Świetnie sprawdzają się także wieloskładnikowe nawozy chemiczne. Z tymi drugimi należy uważać, bo choć maliny uwielbiają azot, to zbyt hojne jego dawkowanie może prowadzić do obumarcia rośliny, ponieważ nie będzie w stanie pobierać wody z gleby. To częsty błąd, który można łatwo popełnić. W czasie owocowania zwiększa się zapotrzebowanie na fosfor i potas, wtedy można zastosować drugą dawkę. Jednakże nie oznacza to, że sam azot, fosfor i potas wystarczy. Maliny mają także zapotrzebowanie na inne składniki mineralne. Dlatego polecamy nawozy naturalne, które łączą je wszystkie lub wieloskładnikowe - w nich jest zazwyczaj ok. 20% azotu, to spokojnie wystarczy roślinie na proces wzrostu. Jak dawkować takie nawozy? To wie najlepiej producent danego substratu, dlatego koniecznie należy czytać etykiety.
Maliny warto podlewać, ale nie przesadnie, bo nie lubią zarówno suszy na wiór jak i nieustannego błota. I choć starsze krzewy dobrze radzą sobie z suszami, to warto, aby były podlewane podczas upałów i owocowania.
Ściółkowanie
Maliny nie lubią chwastów, nawożenie wtedy również nie działa jak powinno. Dlatego warto owe chwasty usuwać ręcznie np. przy pomocy motyki, dodatkowo spulchniając przy tym glebę. Drugą opcją jest ściółkowanie - czyli wyłożenie podłoża agrowłókniną lub korą sosnową. Ściółkowanie w niewielkim stopniu chroni także przed utratą wilgoci.
Podpory na krzaki malinowe
Maliny najlepiej owocują prowadzone przy podporze wykonanej ze słupów i dwóch drutów między nimi. Gdy maliny zaczną rosnąć przywiązuj je lub przeplataj między drutami. Podpory wymagają głównie maliny letnie. Jesienne mają sztywne pędy i one nie wymagają podpór, choć też im w żaden sposób nie zaszkodzą.
Choroby i szkodniki
Sadownicy uprawiając maliny na skalę przemysłową już wcześniej wykonują opryski na swoich roślinach, aby nie trzeba było chorób zwalczać w przyszłości. Gdy choroba już się pojawiła to wówczas należy koniecznie wykonać oprysk, gdyż nieleczona roślina może obumrzeć lub wyda mały plon. Maliny atakowane są przez szkodniki takie jak mszyce(małe, czarne owady pod liściem widoczne okiem) i przędziorki. Warto uważać także na choroby grzybowe np. szara pleśń lub rdza maliny, mączniak. Maliny jesiennie można uprawiać z powodzeniem bez oprysków, jedynie gdy dopadnie ich choroba, to wówczas warto zastosować np. Miedzian, środek dopuszczony do upraw ekologicznych, zwalczający choroby grzybowe. Na mszyce ekologicznym opryskiem może być wywar z pokrzywy, czosnku lub mniszka lekarskiego.
Odmiany malin. Jakie maliny wybrać?
Polskie różowawe maliny znane są od tysięcy lat. Przez ten czas powstało setki wartościowych odmian. Do własnego ogródka zalecamy kilka z nich:
Jesienna odmiana pochodząca z uniwersytetu Cornell (USA). Rodzi słodkie, jędrne, aromatyczne i pachnące owoce o intensywnie czerwonej barwie.
Klasyczna, czerwona odmiana znana na całym świecie, w tym Polsce. Pochodzi z USA z lat 40. Owocuje latem. Otrzymała nagrodę AGM przez Brytyjskie Stowarzyszenie Ogrodnicze, co potwierdza jej wybitny smak.
Malina żółta i czarna - właściwości
A co gdyby wyjść poza schemat czerwonych malin? Naszym zdaniem smakowo od nich nie odbiegają, dodatkowo stanowią ciekawostkę w ogrodzie. Nie są też bardziej wymagające pod względem uprawy, mogą być tak samo odporne na mróz i choroby.
Jest to nowa odmiana. Rodzi owoce o morelowym kolorze. Smakują słodko, aromatycznie i soczyście, a sam plon jest obfity. Przypadną go gustu każdemu koneserowi. Termin zbioru przypada na lipiec oraz sierpień.
Maliny żółte czy czarne pojawiają się rzadko, ale jednak są, a purpurowa? Nikt prawie nie wie nawet o jej istnieniu. Jest to krzyżówka maliny czarnej i czerwonej. Smak jest wyjątkowy i jedyny w swoim rodzaju.
Jak widać uprawa malin nie jest wymagająca. Sporo w tym wypadku zależy od cięcia. Maliny to także wrażliwe rośliny pod względem przesadnego nawożenia. Prawidłowo prowadzony i pielęgnowany krzew wyda obfity plon, który spokojnie zaspokoi potrzeby przetwórcze. Warto wybrać różne odmiany, aby zbioru można było dokonywać przez cały rok.
Część wymienionych odmian można zakupić w naszym sklepie internetowym z roślinami drzewka-faworytka.pl, do którego zapraszamy.