Pigwa – niedoceniane drzewo, na które nastaje moda

Pigwa pospolita (Cydonia oblonga) była do niedawna niedoceniana w Polsce, poniekąd traktowana po macoszemu. Ze względu na nazwę, a także smak i konsystencję owoców bywa mylona z popularniejszym pigwowcem. Z roku na rok znaczenie pigwy rośnie. Jest coraz częściej uprawiana w przydomowych ogrodach i ROD. Jak ją pielęgnować? Do czego nadają się owoce pigwy?

Wymagania pigwy – gdzie ją posadzić, aby nie chorowała i dawała duży plon?

Pigwie należy wybrać miejsce słoneczne, ciepłe i osłonięte od wiatru. To ułatwia pielęgnację. Można je uprawiać w większości regionów Polski, poza najchłodniejszymi. Preferuje gleby żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne, o lekko kwaśnym odczynie. Unika się sadzenia w glebach suchych – piaszczystych, podmokłych, a także silnie zasadowych bądź zakwaszonych.

Kiedy posadzić pigwę w ogrodzie?

Sadzonki pigwy najlepiej sadzić wiosną bądź wczesną jesienią, to najlepsze terminy na wykonanie zabiegu. Ważne, by zapewnić drzewkom odpowiednio dużo czasu na przygotowanie się do nadejścia zimy. To gatunek, który korzeni się płytko, zwłaszcza przez pierwsze lata uprawy, dlatego w pierwszym roku zaleca się usypywać przy pniu kopczyki o wysokości do 30 cm. Roślinę po posadzeniu należy obficie podlać. Pigwa nie potrzebuje zapylacza do obfitego owocowania, można więc z powodzeniem uprawiać ją pojedynczo, np. jako soliter na trawniku.

Pielęgnacja pigwy – o czym pamiętać?

Pigwa wymaga regularnych zabiegów pielęgnacyjnych przez kilka pierwszych lat uprawy. Później prace są sporadyczne lub drzewo staje się niemal „bezobsługowe”. O tym trzeba pamiętać:

• Nawadnianie i nawożenie: Pigwę podlewa się w czasie susz. Starszym drzewom można pomóc przy długo utrzymującej się bezdeszczowej pogodzie połączonej z upałami. Pigwa nie lubi ani niedoboru, ani nadmiaru wody. W praktyce jednak w tym aspekcie nie wymaga dużo pracy. Podobnie wygląda sprawa nawożenia. Wystarczy raz na kilka lat zastosować obornik lub wieloskładnikowy nawóz mineralny. Oprócz tego co kilka lat warto sprawdzić odczyn gleby (mierniki pH są łatwo dostępne). Jeśli pH mocno odbiega od optimum, należy zastosować nawóz wapniowy (dla kwaśnej gleby) bądź podłoże zakwasić (dla zasadowej gleby) kwaśnym torfem. Przekopuje się go z ziemią płytko, aby nie uszkodzić korzeni pigwy.

• Ochrona przed mrozem: Drzewa zaleca się zabezpieczać, np. przez stosowanie przedzimowej ściółki. Dodatkowo młode 1-3 letnie sadzonki można okrywać, np. białą włókniną, tekturą czy słomą. U starszych pigw wykonuje się bielenie.

• Cięcie: Najbardziej istotne jest po posadzeniu. Wykonuje się je wiosną (także przy jesiennym sadzeniu). Nierozgałęzione przewodniki skraca się na 1/3 wysokości. Rozgałęzionym sadzonkom należy skrócić lekko przewodnik, a pędy boczne o ok. 1/3 długości. Przez kolejne 2-3 lata również można je skracać, dzięki temu drzewo ma rozbudowaną koronę. Zawsze odcina się odrosty na pniu na wysokości poniżej 60 cm. Pozostawienie ich sprawia, że pigwa ma zbyt gęsty, krzaczasty pokrój, co wpływa negatywnie na wygląd (w przydomowych ogrodach i to ma znaczenie), osłabia owocowanie i utrudnia zbiór owoców.

• Choroby i szkodniki: Drzewa są mało podatne na takie problemy, ale nie można ich wykluczyć. Warto w czasie spacerów w ogrodzie oglądać pigwę. Występują na niej podobne choroby i szkodniki co na gruszy, tylko pojawiają się rzadziej.

Kiedy dojrzewają owoce pigwy? Jak je wykorzystywać?

Owoce pigwy są gotowe do zbioru jesienią, w październiku. Z reguły zbiera się je dopiero po wystąpieniu pierwszych przymrozków. Na surowo są niesmaczne: kwaskowate z cierpkim posmakiem i twardym miąższem. Wyjątkowego smaku nabierają po obróbce termicznej. Zawsze należy usuwać nasiona, a w zasadzie całe komory nasienne. Pigwy wykorzystuje się podobnie jak owoce pigwowca, np. konfitury i soki dodaje się do herbaty. Dużym uznaniem cieszy się nalewka z pigwy. Owoce zawierają dużo pektyn – dzięki czemu można sporządzić z nich smaczne galaretki. Nadają się również do kandyzowania. Można je traktować jako dodatek do innych przetworów (np. kompostów) oraz napojów alkoholowych (np. win). Z pigwą dobrze łączą się takie przyprawy jak cynamon, imbir, kardamon zielony i goździki (mielone). Spożywanie przetworów z pigwy poprawia odporność, obniża poziom cholesterolu, odtruwa organizm i pomaga przy biegunce.