Szpalery z drzewek owocowych to połączenie przyjemnego z pożytecznym. Są to oryginalne, żywe dekoracje, które można zakładać wzdłuż budynków, ogrodzeń bądź drogi na działkę. Jednocześnie w ten sposób uzyskuje się dobry plon, a dzięki odpowiedniemu formowaniu owoce są dobrze wybarwione i smaczne. Pytanie tylko: które gatunki czy odmiany drzewek owocowych najlepiej nadają się na szpalery?
Szpaler z drzewek owocowych w przydomowych ogrodach – od czego zacząć?
Szpalery z drzewek owocowych zakłada się na stanowiskach dobrze nasłonecznionych, uprawa w zacienieniu nie ma sensu. Teren należy odpowiednio przygotować, ziemię użyźnić i wyregulować pH (np. stosując nawozy wapniowe). Sadzonki drzewek owocowych umieszcza się w gruncie wiosną lub jesienią.
Jakie miejsce jest najlepsze na szpaler?
- Teren wzdłuż wysokiego ogrodzenia, zwłaszcza drewnianego, przy którym łatwo układa się pędy drzewek.
- Przy ścianach dużych budynków, np. o przeznaczeniu gospodarczym.
Dlaczego sadzonki warto sadzić właśnie tam? Przede wszystkim łatwiej przeprowadza się zabiegi pielęgnacyjne tak, aby korona drzewa była możliwie jak najbardziej płaska, a pędy rosły prawie pionowo. W przypadku sadzenia drzewek ogrodowych wzdłuż ścieżki czy drogi biegnącej do domu wykonuje się regularne cięcia formujące i prześwietlające, lecz zazwyczaj nie tworzy się efektownych, płaskich, geometrycznych form.
Ciekawostka: Szpalery drzewek owocowych były popularne już w dawnych ogrodach przydworskich i klasztornych Europy Zachodniej.
Jak formować drzewka owocowe na szpalery?
Drzewko owocowe po posadzeniu przycina się, aby pobudzić go do tworzenia nowych pędów. Atrakcyjny, płaski szpaler, który poniekąd jest dziełem sztuki składa się z drzew, które mają nisko osadzone pnie i wiele bocznych odgałęzień.
Od drugiego roku młode pędy obciąża się ciężarkami, przywiązuje sznurkiem do przewodnika bądź innych obiektów w taki sposób, aby nie spowodować uszkodzeń, a ustawić je w pozycji możliwie jak najbardziej równoległej względem gruntu. Oczywiste jest, że im grubsza gałąź, tym jest trudniejsza do „obróbki”. Jednocześnie trzeba pilnować, aby gałęzie po obu stronach rosły symetrycznie lub przynajmniej pomiędzy poszczególnymi „piętrami” znajdowały się podobne przestrzenie. Dzięki temu drzewko jest atrakcyjniejsze, a owoce lepiej doświetlone.
W czasie głównego cięcia drzew (przeprowadzanego zimą) pozostawia się pędy rosnące po obu bokach przewodnika (prawa/lewa strona), a pozostałe usuwa, aby korona była płaska. Ponadto przycina się pędy boczne słabe, nadmiernie zagęszczone i rosnące pod niepożądanym kątem. Jeśli główne gałęzie rozrastające się na boki mają zbyt słaby wzrost, w kolejnym roku zaleca się je lekko skrócić.
W kolejnych latach pilnuje się, aby „piętra” z gałęzi były symetryczne i corocznie wykonuje cięcie prześwietlające. Należy także pilnować, aby tegoroczne przyrosty znajdowały się w pozycji poziomej. Tworzenie takiego szpaleru wymaga doświadczenia. Warto posadzić 2-3 drzewka „na próbę” w mało wyeksponowanej części ogrodu, np. gospodarczej i na nich uczyć się formowania. Nic nie zastąpi praktyki ogrodniczej.
Jakie drzewka owocowe wybierać na szpalery?
Na płaskie szpalery (m.in. palmety) najczęściej wybiera się sadzonki jabłoni i grusz. Owocują na krótkopędach, a nowe przyrosty są wystarczająco elastyczne, by prowadzić je w pożądanej pozycji. W grupie jabłoni bardzo dobrze pionowo prowadzi się m.in. odmianę 'James Grieve'. Możliwe jest formowanie na szpalery także sadzonek brzoskwini, moreli, a także wiśni. Są jednak rzadziej wykorzystywane i nieco „trudniejsze” do formowania.
Drzewka owocowe kolumnowe – pomysł na gotowy szpaler
Oryginalne, geometryczne formy (w tym wypadku pionowe) można tworzyć z sadzonek drzewek owocowych o kolumnowym pokroju. Sadząc je blisko siebie - w rzędzie - po kilku latach uprawy uzyskuje się atrakcyjną ścianę szpalerową. W tym wypadku gatunek ma niewielkie znaczenie, można sadzić gruszę czy jabłoń kolumnową, lecz także czereśnie, czereśniowiśnie czy nawet mirabelki. W przypadku jabłoni i grusz kolumnowych, rosną genetycznie kolumnowo. W przypadku pozostałych gatunków kolumnowych warto dodatkowo przycinać drzewo, aby wyglądało jak kolumna. Wynika to z faktu, że bez cięcia pozostałe gatunki kolumnowe nie zawsze tworzą idealnej kolumny, a często pokrój bez cięcia jest zaburzony.
[product id="117","158","81","97"]
O autorze
