Zimowe formowanie drzew ozdobnych sprawia, że roślina szybciej wypuszcza nowe pędy, lepiej się rozkrzewia i obficiej owocuje. Jednak nie wszystkie gatunki wymagają kształtowania. Na co zwracać uwagę wybierając rośliny do formowania? Kiedy i w jaki sposób je przycinać? W tym poradniku poznasz zasady prawidłowego przycinania drzew ozdobnych, dzięki którym przygotujesz swój ogród na nowy sezon!
Jakie drzewa ozdobne można formować?
Nie każde drzewka ozdobne nadają się do formowania. Warto zatem wybierać takie gatunki, które:
- charakteryzuje wolny wzrost,
- wykazują odporność na mróz,
- posiadają zdolność do wypuszczania nowych pędów tuż po cięciu,
- są wytrzymałe na intensywne zabiegi formowania koron drzew.
Drzewa i krzewy ozdobne dobrze znoszą formowanie, ale istnieją gatunki, przy których wykonuje się jedynie cięcie prześwietlające, np. Magnolie, owczary, warzywniki oraz odmiany takie jak: piłkowata, ogrodowa i kosmata.
Które gatunki drzew dobrze znoszą kształtowanie? Jak się okazuje, jest ich całkiem sporo. Aby ułatwić sobie wybór, można je podzielić na dwie grupy: iglaste i liściaste.
1. Iglaste
Do najpopularniejszych iglaków dobrze znoszących zabiegi formowania koron drzew można zaliczyć: cisy, modrzewie, sosny, świerki oraz żywotniki.
2. Liściaste
Także liściaste drzewa z koronami formowanymi mogą zdobić nasz przydomowy krajobraz. Polecanymi gatunkami jest grab, lipa, leszczyna, śliwa, pigwowiec, wierzba, jabłoń papierówka.
Zabieg formowania koron drzew ozdobnych — kiedy go przeprowadzić?
Formowanie drzew ozdobnych można przeprowadzać przez cały rok, jednak szczególnie polecanym okresem na tego typu prace jest początek zimy (ewentualnie koniec), gdy temperatura za oknem nie spada na stałe poniżej 0 stopni Celsjusza. Lekki przymrozek nie stanowi zagrożenia dla kondycji rośliny. Wręcz przeciwnie, pozwala przyciętym drzewom lepiej przetrwać zimę, chroniąc przed wyciekami naturalnych soków. Natomiast silne mrozy mogą już skutecznie osłabić roślinę, w wielu przypadkach prowadząc nawet do jej obumarcia. Wszystko dlatego, że uszkadzają wewnętrzną strukturę kory, która poddana działaniu gwałtownych spadków temperatur stanowi idealne siedlisko do rozwoju bakterii i szkodliwych patogenów.
Każdy gatunek preferuje oddzielny termin przycinania. U niektórych gatunków wcześnie krążą soki, np. u brzóz i mogą „płakać”, czyli z ran wylewają się wtedy soki. W ten sposób mocno zaszkodzimy roślinie.
Nie tylko temperatura powietrza jest ważna podczas zabiegu formowania koron drzew. Również takie składniki pogody, jak nasłonecznienie i brak opadów okazują się mile widziane podczas zimowego przycinania drzew.
Formowanie drzew i krzewów ozdobnych – korzyści
Formowanie drzew ozdobnych to zabieg, który choć ingeruje w naturalny wzrost i rozwój rośliny, to jednak umiejętnie przeprowadzony może przynieść wiele korzyści. Poprawia ich kondycję, przyspiesza kwitnienie, a także zabezpiecza przed szkodliwym wpływem czynników atmosferycznych. Formowane drzewa i krzewy stanowią również wyjątkową ozdobę każdego ogrodu, nadając mu indywidualnego charakteru. Skutecznie również rozwiązują problem zbyt gęstego rozmieszczenia roślin, z czym zmaga się wielu początkujących właścicieli ogrodów, którzy zbyt blisko zdecydowali się posadzić wybrane gatunki drzew i krzewów. Co więcej, prawidłowo przeprowadzony zabieg kształtowania i cięcia stymuluje do życia osłabione i stare rośliny, na dłużej pozwalając się cieszyć ich urokiem. Nie tylko rośliny ozdobne, ale także drzewka owocowe również wymagają przycinania.
Techniki formowania koron drzew i krzewów ozdobnych
Do formowania koron drzew i krzewów ozdobnych wykorzystuje się kilka technik. Ich dobór jest ściśle uzależniony od efektu, jaki chce się uzyskać. Wyróżniamy cztery rodzaje cięć: pielęgnacyjne, prześwietlające, sanitarne i odmładzające.
Cięcie pielęgnacyjne
Cięcie pielęgnacyjne, inaczej określane również mianem podstawowego, ma na celu utrzymanie przeważającej pozycji pędu głównego i przycięcie pozostałych gałęzi w taki sposób, aby uchronić je przed wzrostem pod kątem ostrym, który mógłby zwiększyć ich podatność na złamania. Optymalnym rodzajem połączenia pędów bocznych w odniesieniu do konara jest ten przypominający kształt litery U, zabezpieczający przypadkowemu ich złamaniu.
Cięcie prześwietlające
Cięcie prześwietlające ma za zadanie usunąć wszelkie niepotrzebne i chore pędy, które nadmiernie zagęszczają koronę i ograniczają dostęp światła do jej wewnętrznej części.
Cięcie sanitarne
Formowanie drzew ozdobnych obejmuje także cięcie sanitarne, które ma na celu usunięcie suchych, chorych, zniekształconych i krzyżujących się pędów. Wykonane zimą pobudzi do kwitnięcia gatunki wegetujące latem i jesienią, a także zabezpieczy przed uszkodzeniami kory, do których dochodzi na skutek porywistych wiatrów. Cięcie należy przeprowadzać ostrożnie, pamiętając, aby przebiegało w miejscu łączenia zdrowej i obumarłej części rośliny.
Cięcie odmładzające
Z upływem czasu krzewy owocowe i drzewa ozdobne zaczynają przerastać. Wówczas konieczne jest przeprowadzenie cięcia odmładzającego, które wprowadzi porządek do mocno rozkrzewionych koron. Aby to zrobić prawidłowo, należy działać dwuetapowo. W pierwszym roku konieczne jest usunięcie połowy starych pędów. Reszty należy pozbyć się kolejnej zimy, pamiętając o tym, że stare drzewa i krzewy wymagają specjalnego traktowania.
Jak przyciąć cienkie gałęzie, a jak te o grubszej średnicy?
Formowanie drzew i krzewów ozdobnych to temat rzeka. Jednak tylko jego wnikliwe zgłębianie pozwoli cieszyć się pięknym ogrodem, z równie pięknymi okazami. Wiele wątpliwości wśród ogrodników wzbudza sposób postępowania z cienkimi i grubymi gałęziami. Jak się z nimi obchodzić, aby nie uszkodzić rośliny?
Cienkie gałęzie
Pędy drzew rosnące po ukosie należy przycinać prostopadle do osi, podczas gdy te układające się w linie proste – pod skos. Miejsce cięcia powinno zawsze znajdować się blisko pąków.
Grube gałęzie
Formowanie roślin z gałęziami o grubszej średnicy przebiega nieco inaczej i uwzględnia cięcie w trzech etapach (przycięcie gałęzi wzdłuż pnia mogłoby spowodować poważne naruszenie tkanki kory). Pierwszy obejmuje podcięcie średnicy w odległości około 15 cm od pnia, drugie prowadzone jest tuż nad pierwszym, a jego wynikiem jest usunięcie gałęzi. Z kolei trzecie, ostatnie ma za zadanie wyrównać pozostałości po wyciętej gałęzi.
Formowanie koron drzew to jeden z podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych, o których powinien pamiętać każdy ogrodnik. Jego opanowanie zagwarantuje nie tylko estetyczny wygląd rośliny, ale również dobrą kondycję – przez cały rok!
| Drzewa ozdobne liściaste | Termin przycinania |
| Klon | Od listopada do lutego |
| Buk | Od listopada do lutego |
| Dąb | Od listopada do lutego |
| Brzoza | Od listopada do lutego |
| Lipa | Od listopada do lutego |
| Magnolia | Po kwitnieniu, do końca sierpnia. Delikatnie cięcie. |
| Grab | Koniec marca |
| Wierzba | Wiosna, po przekwitnięciu „kotków” |
1. Tabela przedstawiająca terminy przycinania drzew ozdobnych liściastych
| Krzewy ozdobne i drzewa iglaste | Termin przycinania |
| Tuje | Od marca do czerwca |
| Jodły | Marzec |
| Sosny | Od maja do czerwca |
| Cisy | Koniec marca |
| Świerki | Koniec marca |
| Modrzewie | Koniec marca |
| Cyprysy | Koniec marca |
| Azalie | Przełom marca i kwietnia |
| Berberysy | Koniec marca lub listopad |
2. Tabela przedstawiająca terminy przycinania krzew ozdobnych i drzew iglastych