Żurawina jest bogatym źródłem dobrze przyswajalnej witaminy C. Znane są jej szerokie właściwości lecznicze np. przy infekcjach lub przeziębieniach. Działa też wspomagająco na układ moczowy oraz przy anginie. Wspaniale wpływa na pracę trzustki i wątroby. Oprócz właściwości leczniczych jest doceniana również w kuchni. Surowe owoce żurawiny możemy dodawać np. do sałatek. Jednak uprawiamy ją głównie na potrzeby przetworów. Popularna jest w suszonej formie oraz jako dodatek do konfitur, musów, deserów, sosów i kompotów. Świetnym łączy się z mięsami oraz rybami. Uprawa żurawiny nie musi by trudna, pod warunkiem, że stworzymy jej dogodne warunki.
Jakie warunki lubią krzewy żurawiny?
Krzewy owocowe żurawiny lubią najbardziej bardzo kwaśną glebę o pH 5 lub niższym, z wysokim poziomem wód gruntowych. Dlatego też warto zakładać jej uprawę na dawnych bagnach lub stawach, gdzie wilgotność podłoża jest bardzo duża. Oprócz tego gleba musi być lekka i przepuszczalna. Jeżeli nasz ogród nie charakteryzuje się taką ziemią, możemy ją zakwaszać kwaśnym kompostem, torfem, przekompostowanymi trocinami i korą lub siarką. Warto również co jakiś czas ściółkować podłoże. Aby żurawina cieszyła nas pięknymi owocami, wskazane jest zapewnić jej słoneczne stanowisko. Ponieważ jest to krzew długowieczny, należy poświęcić chwilę czasu na zastanowienie się, w jakim miejscu dokładnie go posadzić. Bardzo dobrze sprawdzą się tu skalniaki typu wrzosowiska. Lepiej nie sadzić roślin na górkach, z których odpływa szybko woda, ponieważ nie zapewnimy jej wymaganej wilgotności oraz w bliskości wysokiej roślinności, aby zbytnio nie ograniczały dostępu do promieni słonecznych. Żurawina doskonale odnajdzie się w bliskości innych kwasolubnych roślin: azalii, borówki amerykańskiej np. borówki chandler, czy też rododendronów.
Jak sadzić żurawinę?
Kiedy sadzić żurawinę? Żurawinę najlepiej sadzić wiosną lub jesienią. Wiosną od kwietnia do czerwca, a jesienią w październiku. A jak sadzić żurawinę, aby cieszyła nas swoim zdrowym wyglądem i pięknymi owocami? Rośliny te potrzebują kilku lat, aby dojrzeć do owocowania. Dzieje się to zazwyczaj w wieku 3 lat, a pełnię owocowania osiąga w wieku 4 lat. W zależności od tego, jaki wiek mają sadzonki:
- sadząc te mniejsze, do 3 lat należy zachować między nimi odległość ok. 30-50 x 30-50 cm,
- większe od 3 lat należy sadzić w odległości ok. 0,5-1 m.
Miejsce pod sadzonki należy najpierw odpowiednio przygotować, tzn. usunąć zalegające kamienie i chwasty. Do dołka o głębokości i szerokości ok. 40-50 cm sypiemy najpierw kwaśną glebę torfową z piaskiem oraz niewielką ilością nawozu azotowego. Po wsadzeniu krzaczki podlewamy obficie wodą. Glebę wokół możemy wyściółkować torfem i drobną korą. Jeżeli nie mamy ogrodu, a nadal chcemy się cieszyć owocami do pysznych przetworów, możemy zasadzić krzewy w szerokich i dużych skrzyniach na balkonie lub tarasie, zachowując powyższe zasady.
Jak pielęgnować żurawinę?
Młode trzewiki zaraz po posadzeniu podlewa się regularnie, aż do całkowitego ukorzenienia. Później żurawinę należy podlewać umiarkowanie, miękką wodą, najlepiej deszczówką. Miękka woda zapobiega bowiem podnoszeniu się pH gleby. Jest to roślina odporna na lekkie przesuszenia, ale latem i jesienią preferuje wilgotne podłoże. Pamiętajmy jednak, aby w tym czasie jej nie przelewać, ponieważ nie lubi całkiem mokrej gleby. Zimą i jesienią można zalać ją całkowicie wodą, gdyż ochroni ją to przed przemarznięciem. Jej wytrzymałość na mróz jest dobra. Najlepiej radzi sobie zimą i wiosną przysypana śniegiem. Możemy ją również zabezpieczyć, właśnie zalewając krzaki wodą lub przykrywając gałęziami iglaków.
Przez pierwsze dwa lata od wsadzenia rośliny do gruntu nawozi się je nawozami azotowymi, które zachęcają do wzrostu i rozwoju nowych pędów. Nawożenie żurawiny powinno być umiarkowane i odbywać się od maja do lipca, nawozami o kwaśnym odczynie. Zbyt obfitym nawożeniem możemy jej zaszkodzić, ponieważ najlepiej czuje się na ubogich, bagiennych glebach.
Krzewy zazwyczaj przycina się co trzy lata, obcinając martwe, wyschnięte i stare gałęzie lub płożące pędy. Cięcia najlepiej przeprowadzać wiosną i to u minimum trzyletnich roślin. Bardzo stare rośliny można przyciąć tuż przy ziemi, aby je odmłodzić.
Choroby i szkodniki
Roślina jest bardzo odporna na choroby i szkodniki. Większość chorób żurawiny pojawia się przez nieprawidłową jej pielęgnację:
- zbyt wysoki pH gleby,
- zbyt obfite nawożenie,
- nawadnianie byt twardą wodą.
Skutkuje to słabym wzrostem rośliny, żółknięciem liści oraz brakiem owocowania. Inne występujące choroby to:
- owocówka żurawineczka - larwy owadów żerują na owocach i uszkadzają je,
- wciornastki - drobne, białe owady przypominające przecinki wysysają sok z liści, przez co żółkną i opadają. Szkodniki te w znacznym stopniu spowalniają wzrost i rozwój rośliny.
- antraknoza żurawiny - choroba wywołana przez grzyby i atakująca liście.
- szara pleśń - choroba spowodowana przez grzyby, może prowadzić do zniszczenia całej rośliny.
Żurawina wydaje się dość rzadko uprawianym krzewem. Jednak warto zająć się jej uprawą dla bardzo zdrowych owoców, które można z powodzeniem wykorzystywać w kuchni.