Jednym z podstawowych błędów popełnianych w ogrodzie jest zakładanie trawnika „na siłę”, w miejscu nieodpowiednim, np. w dużym zacienieniu. W takich warunkach trawa słabo rośnie, jest mało gęsta, a więc szybko zastępują ją chwasty, z pokrzywą i podagrycznikiem na czele. Z kolei na upalnym słońcu i w suchym podłożu trawa wymaga regularnego nawadniania, w przeciwnym wypadku szybko zasycha. Dlatego w obu przypadkach lepszym rozwiązaniem jest uprawa niskich roślin okrywowych.
Dlaczego warto sadzić w ogrodzie byliny okrywowe?
Byliny okrywowe cienia radzą sobie tam, gdzie nie radzi sobie trawa, czyli w miejscach niedostatecznie oświetlonych, osłoniętych ścianami budynków bądź koronami drzew. Z kolei byliny okrywowe „sukulentowe” wytrzymują nawet skrajne warunki, gdzie trawa (bez regularnego nawadniania) zasycha. Dzięki nim dany, trudny zakątek wygląda estetycznie i nie jest masowo porastany chwastami. Unika się problemów i powstawania brzydkich miejsc. Byliny okrywowe zwykle są nieco wyższe od regularnie strzyżonego trawnika, na szczęście tworzą zwarte, żywe dywany. Pozwalają zachować panoramiczny widok. Właściciel ogrodu dużą swobodę wyboru – może postawić na gatunki ozdobne z liści, bądź z liści i kwiatów. Na większych obszarach można pokusić się o wielogatunkowe kompozycje. Część z roślin jest zimozielona bądź częściowo zimozielona, dlatego dekorują ogród również późną jesienią i zimą; zanim spadnie śnieg, a na zewnątrz dominuje szarość.
Rośliny okrywowe cienia – najlepsze alternatywy dla trawnika
Barwinek większy (Vinca major)
Barwinek większy to roślina wieloletnia dorastająca do 30-40 cm wysokości. Mocno rozrasta się wszerz. Tworzy kępy złożone z zimozielonych, błyszczących, jajowatych, ostro zakończonych liści. W szczególności warto zwrócić uwagę na barwinka ‘Variegata’, którego blaszki liściowe są ciemnozielone z kremowymi i jasnozielonymi obrzeżami. Kwitnie wiosną, w kwietniu i w maju, może ponawiać kwitnienie w późniejszych miesiącach. Kwiaty są dość duże (większe niż u barwinka pospolitego), o średnicy nawet do 5 cm. Mają barwę lawendowo-niebieską. Barwinek większy wytrzymuje pod koroną drzew i krzewów. Lubi gleby żyzne i próchnicze, lecz harmonijnie rozrasta się również w przeciętnych ogrodowych podłożach.
Dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans)
Dąbrówka rozłogowa osiąga niewielkie rozmiary: do 10 cm przed kwitnieniem i do 20 cm w czasie kwitnienia. Tworzy gęste kępy o średnicy do 50 cm. Jest pół zimozielona. Owalne liście tworzą rozety. Wyróżnia się odmiany o liściach jednolicie zielonych, zielono-kremowych, a także purpurowo-brązowych. Kwitnie od maja do sierpnia. Kwiaty są niebiesko-fioletowe, zebrane w groniaste, wzniesione kwiatostany. Przyciągają pszczoły (zapewniają nektar i pyłek). Bylina preferuje podłoża umiarkowanie wilgotne do wilgotnych. Należy unikać uprawy na stanowiskach narażonych na częste susze.
Kopytnik pospolity (Asarum europaeum)
Kopytnik pospolity bywa niedoceniany jako roślina okrywowa, tymczasem to całoroczna, nietuzinkowa ozdoba ogrodu. Jest ozdobny z liści – tworzy duże, błyszczące blaszki liściowe z kształtu kojarzące się z kopytami. Dorasta do 10-15 cm wysokości. To gatunek rodzimy dla flory Polski, dlatego świetnie nadaje się do ogrodów leśnych i naturalistycznych (bardziej restrykcyjnych od innych pod względem doboru gatunkowego). Dobrze radzi sobie w glebach średnio wilgotnych.
[product id="1386, 1249, 1116, 1768"]
Runianka japońska (Pachysandra terminalis)
Runianka japońska to wolno rosnąca, zimozielona krzewinka dorastająca do 10-20 cm wysokości. Tworzy okółkowe rozety złożone z owalnych, ostro zakończonych, grubo ząbkowanych, błyszczących liści. Kwitnie w maju. Kwiaty są drobne, białe lub kremowe, zebrane w grona osadzone na szczycie pędów kwiatostanowych. Należy unikać uprawy w glebach suchych.
Bluszcz pospolity (Hedera helix)
Bluszcz pospolity to pnącze, które można uprawiać w różnych miejscach w ogrodzie. Na stanowiskach lekko zacienionych rośnie szybko i może rozrastać się ekspansywnie, w miejscach mocno zacienionych rośnie wolno, ma trochę mniejsze liście (klapowane), lecz wytrzymuje takie warunki bez większej szkody dla wyglądu. Jako roślina okrywowa osiąga zaledwie kilka centymetrów wysokości. Jest zimozielony. Dodatkowy plus uprawy bluszczu – można oplatać nim „łyse” pnie drzew oraz ogrodzenia (zwłaszcza z siatki).
Jasnota plamista (Lamium maculatum)
Jasnota plamista to gatunek ozdobny z liści i kwiatów. Liście są pokrzywowate, najczęściej srebrzysto-zielone, zaś kwiaty mają barwę różową, fioletową lub białą (zależnie od odmiany). Można więc tworzyć efektowne kompozycje w obrębie gatunku. Kwitnie od maja do września. Toleruje różnorodne warunki – może rosnąć w miejscu słonecznym do dużego zacienienia. Dorasta do 20 cm wysokości.
Byliny okrywowe pełnego słońca – gatunki, które poradziłyby sobie...w piekielnym ogródku
Rojnik (Sempervivum)
Rojniki to grupa sukulentów z rodziny gruboszowatych, która wyróżnia się efektownymi różyczkami tworzonymi z trójkątnych bądź łopatkowatych liści. Blaszki liściowe są grube, mięsiste, u niektórych gatunków pokryte włoskami (dodatkowy mechanizm zwiększający odporność na susze). Mają różnorodną barwę – od jednolicie zielonej po bordową i fioletową. Przed kwitnieniem rojniki osiągają 5-10 cm, a w czasie kwitnienia mogą dorastać do 20 cm wysokości. Tworzą gwiazdkowate kwiaty osadzone na szczycie grubych, łuskowatych pędów. Kwitną od lipca do sierpnia. Radzą sobie w piaszczystym podłożu. Rosną tam, gdzie warstwa ziemi jest bardzo płytka, np. jako ozdoba studni i ogrodów dachowych. Można je uprawiać w dużej liczbie jako „pełnoprawne” rośliny okrywowe.
Rozchodnik ostry (Sedum acre)
Rozchodnik ostry jest prawdopodobnie najpopularniejszą rośliną okrywową w obrębie rodzaju Sedum. Tworzy pędy pokryte mięsistymi liśćmi w kształcie igieł. Mają żywozieloną barwę. Pełnię krasy pokazuje w czerwcu, w czasie kwitnienia. Tworzy liczne, gwiazdkowate kwiaty o barwie żółtej. Czasem kwitnienie jest tak obfite, że niemal nie widać liści i pędów. To bylina płożąca dorastająca do 5 cm wysokości. Ma małe wymagania, znosi nawet kamieniste, jałowe gleby.
Słonecznica (Delosperma)
Słonecznica jest mniej znana od dwóch powyższych gatunków, jednakże w ostatniej dekadzie zdobywa popularność. Z roku na rok staje się coraz bardziej modna. To bylina ozdobna przede wszystkim z okrągłych, wielopłatkowych liści. W zależności od gatunku i odmiany ma kwiaty biało-żółte, żółte, pomarańczowo-różowe, różowe, czerwone i bordowe. Można stworzyć wielobarwną kompozycję, która z daleka przyciąga wzrok. Słonecznica zazwyczaj kwitnie od czerwca aż do jesieni. Płożące pędy pokryte są wałeczkowatymi, krótkimi, mięsistymi liśćmi. Osiąga 10-15 cm wysokości. Ma nieco wyższe wymagania od rozchodników i rojników, głównie dotyczy to konieczności stosowania przedzimowego okrycia.
Czyściec wełnisty (Stachys byzantina)
Czyściec wełnisty najczęściej jest traktowany jako „dodatek” do rabat, a także ogrodów skalnych. Tymczasem z powodzeniem można go uprawiać jako roślinę okrywową miejsc suchych. Jest niewysoki (ok. 20 cm przed i do 40 cm w czasie kwitnienia). Liście i pędy są silnie omszone, co ogranicza straty wody. Roślina ma atrakcyjne, srebrzysto-zielone wybarwienie.