Każde grusza do prawidłowego rozwoju wymaga przycinania. Dzięki cięciu owoce będą smaczniejsze, większe i lepiej wybarwione. W ten sposób zmniejszamy także ryzyko chorób i przedłużamy żywotność drzewa. Grusza pozostawiona bez przycięcia zagęści się zbyt mocno, tworząc wielkie drzewo, z którego trudno będzie dostać po owoce. W dalszej części poradnika umieściliśmy pielęgnacje poza przycinaniem.
1. Wybór formy
Grusze najlepiej prowadzić w formie niewielkiego drzewa, z którego łatwo będzie zrywać owoce. Najczęściej przy gruszach wybiera się koronę stożkową. Przy tym typie korony drzewo może rosnąć na niewielkich przestrzeniach, np. działkach. Istnieją także formy ozdobne.
2. Podkładka
Gruszę można zakupić szczepioną na pigwie lub gruszy kaukaskiej. Podkładka pigwy sprawi że drzewo osiągnie ok. 2x2m rozpiętości. Wymaga przybicia do palika, gdyż w przeciwnym wypadku, drzewo może zwyczajnie się wywrócić, już w młodym wieku. Potrzebuje również usypania kopczyka z ziemi o wysokości ok. 30cm przed zimą, gdyż korzenie tej podkładki narażone są na mróz. Grusze szczepione na gruszy kaukaskiej osiągają rozpiętość nawet 6x6 bez przycinania. Po przycinaniu mogą być prowadzone praktycznie w dowolnej rozpiętości np. 3x3, ale wtedy będą wymagały silniejszego cięcia niż w przypadku pigwy. Grusze na podkładce kaukaskiej są też mniej wymagające - bardziej odporne na mróz, choroby, nie potrzebują aż tak dobrej gleby i nie wymagają podpory. Tak więc jeżeli posiadasz małą działkę, wybierz formę niewielkiego drzewa, i regularnie przycinaj drzewo.
3. Cięcie po posadzeniu
Pierwsze cięcie należy wykonać zawsze wczesną wiosną, nawet po zasadzeniu. Dokonując sadzenia jesienią należy poczekać do najbliższej wiosny. Cięcie po posadzeniu zapoczątkuje przyszłą, stożkową forme korony. Jeżeli zakupiona grusza nie posiadała rozgałęzień(jednoroczny okulant), skróć sadzonkę do 80cm. Pobudzisz w ten sposób pędy boczne do wzrostu. Jeżeli zakupiona sadzonka posiada pędy boczne, to należy wtedy wybrać 3-4 pędy wyrastające lekko ukośnie w górę oraz skrócić o 1/3. Trzeba usunąć pędy rosnące pod ostrym kątem. Przy pniu pędy rosnące poniżej 50cm od gruntu wycina się całkowicie.
4. Cięcie w 2, 3 i 4 roku
Przez kolejne 3 lata wykonuje się cięcia prześwietlające. Wycina się pędy krzyżujące, rosnące do środka korony, zwisające. Przewodnik należy systematycznie skracać oraz dbać, aby w górnej części drzewa nie wyrastały gałęzie, które mogą konkurować z przewodnikiem. Warto także przyginać pędy do położenia poziomego. W ten sposób do drzewa będzie docierało jeszcze więcej światła, ale nie można tego robić zbyt mocno, gdyż grusza naturalnie układa pędy lekko pod skosem, ku górze. Stąd pochodzi nazwa forma stożkowa - kształt drzewa po takim cięciu będzie przypominał stożek.
5. Cięcie dorosłej gruszy
W 5 roku i powyżej konary formy stożkowej stają się coraz grusze. Na konarach i pniu pojawiać się będzie coraz więcej krótkich pędów owoconośnych. Wyrasta także sporo pędów jednorocznych, które należy wycinać lub skracać. Pędy zakończone nabrzmiewającym pąkiem kwiatowym należy zostawić, a pędy zakończone nabrzmiewającym pąkiem liściowym należy skrócić na wysokość 5 cm od miejsca, z którego rosną. W przyszłości zamienią się w pędy owoconośne. Różnica pomiędzy pąkiem liściowym a kwiatowym jest kolosalna - z pewnością zauważysz, które pędy należy skracać. W ten sposób kierujemy moc w owoce, a nie w nadmierne rozrastanie.
Termin przycinania grusz
Grusze przycina się wiosną. Cięcie korygujące możesz przeprowadzić także latem, aby skrócić młode pędy. Aby ograniczyć infekcje wybierz pogodną pogodę, zadbaj o czyste narzędzia pracy oraz posmaruj rany maścią ogrodniczą(można wykonać ją samemu, mieszając środek przeciwgrzybowy np. miedzian z farbą emulsyjną).
Cięcie letnie
W lipcu i sierpniu warto wykonywać cięcie korygujące. W tej porze na drzewie pojawi się dużo pędów tegorocznych, które jedynie zagęszczają koronę. Należy wyciąć połowę z tych, które są dłuższe od 40cm. Dużym obciążeniem u grusz są wilki. Są to pionowe, rosnące ku górze pędy, wyrastające z grubych gałęzi i konarów. Takie pędy w czerwcu należy odcinać, lub lepiej - odrywać ręką, ponieważ tym drugim sposobem ograniczymy dużą ilość wilków w przyszłości. Wyrwania wilków nie można opóźnić, później robią się już twarde i wymagają dużego sekatora. Należy obowiązkowo wycinać duże wilki rosnące w środku korony, blisko pnia. Krótkie pędy rosnące pod lekkim skosem zostaw - w kolejnych latach pojawią się na nich owoce.
Cięcie odmładzające
Przy starych gruszach jest zasadniczy problem - trudno zerwać owoce, ponieważ rosną zbyt wysoko. Poza tym taka grusza może jeszcze długo posłużyć, gdyż stare okazy regularnie cięte mogą jeszcze obficie owocwać dużymi owocami. Wówczas drzewo należy skrócić do 3-4m wysokości, wycinając przewodnik nad konarem mniej więcej o poziomym położeniu. Następnie trzeba wyciąć pędy krzyżujące, pokładające, rosnące do środka korony lub zbyt zagęszczone. Warto także usunąć parę najdłuższych konarów.
Oczywiście takiego cięcia nie można robić w nieskończoność, stare drzewa zaczyną w końcu chorować i będą wydawać coraz mniejszy plon. Wówczas drzewo trzeba wyciąć i zastąpić zastąpić nową, młodą sadzonkę.
Uprawa
Stanowisko powinno być słoneczne. Grusza jest dość wymagająca pod względem gleby, w szczególności sadzonki szczepione na pigwie. Najlepsze podłoże dla grusz lekko gliniaste, próchnicze, dobrze nagrzewające się, przepuszczalne, o pH = 6,2-6,7. Przy nasadzeniu warto zmieszać glebę docelową z mieszanką ziemi ogrodniczej, a na spód wrzucić kompostownik. Młode sadzonki gruszy należy podlewać aż do pełnego przyjęcia się. Grusze ze względu na obcopylność wymagają innej odmiany w pobliżu. Zapylacz do każdej odmiany sprawdzisz w naszym sklepie internetowym. Dużo w uprawie grusz zależy od roku. W zbyt mokrych latach owoce zaczną gnić jeszcze przed dojrzałością zbiorczą. W czasie susz gruszki smakują "kartoflanie".
Nawożenie
Drzewa warto nawozić co roku, wiosną. Grusze, w odróżnieniu od jabłoni, mają nieco mniejsze zapotrzebowanie na magnez czy wapń. W domowych warunkach w zupełności wystarczą nawozy naturalne, np. obornik zwykły lub granulowany.
Opryski
Wiele osób rezygnuje z grusz z powodu często nękającej choroby - rdzy gruszy, która objawia się żółtymi plamami na liściach. Jeżeli w pobliżu rośnie jałowiec to warto go wyciąć i spalić, gdyż jest żywicielem tej choroby. Inne choroby gruszy to np. parch, rak bakteryjny lub miodówka. Ze szkodników należy uważać np. na mszyce. Opryski najlepiej wykonywać corocznie i profilaktycznie, jeszcze przed pojawieniem się choroby. Jeżeli roślina jest już zaatakowana chorobę będzie można jedynie zaleczyć. Zainfekowana sadzonka bez żadnej pomocy nie wyda plonu, a w najgorszym wypadku obumrze. Sadzonki z chorobą słabiej znoszą także zimowanie.
Ekologiczne opryski
Naturalne opryski cieszą się bardzo dużą skutecznością. Dla sadowników są nieopłacalne, gdyż sporo więcej kosztują. Jeżeli jednak uprawiamy grusze w zaciszu ogrodu, to też warto z nich skorzystać. Gdy naturalne opryski nie przynoszą pożądanych efektów, to wtedy od czasu trzeba ratować się preparatem chemicznym, najlepiej miedzianem, który jest dopuszczony do upraw ekologicznych.
Wywar ze skrzypu, krwawnika, czosnku czy cebuli - wszystkie zwalczają wiele chorób, w tym zarazę ogniową. Skrzyp czy krwawnik można także zakupić w suszonej formie, gdyby okazało się, że taka roślina nie rośnie w pobliżu. Istnieje także naturalny, gotowy zamiennik: EVASIOL.
Warto stosować się do poniższego schematu. Obok każdego oprysku znajduje się naturalny zamiennik.
Styczen-Luty(brak liści na drzewach): Topsin m 500 SC lub wywar z krwawnika.
Luty-Marzec(Nabrzmiewanie pąków): Naturalny olej TREOL 770EC.
Marzec(Pękanie pąków): Syllit 65WP lub EVASIOL.
Marzec-kwiecień(pierwsze liście): Miedzian 50 WP lub wywar z cebuli.
Kwiecień-maj(rozwój pąków): SpinTor 240SC lub EVASIOL.
Maj(Rozwój kwiatów): Mythos 300SC lub EVASIOL.
Maj(Koniec kwitnienia): Miedzian 50WP lub EVASIOL.
Czerwiec-Lipiec(pierwsze zawiązki): Magnicur Gold 50WG lub wywar ze skrzypu polnego.
Sierpień-Wrzesie(Wzrost owoców): Miedzian 50WP lub wywar ze skrzypu polnego.
Październik-listopad(Koniec zbiorów): Oprysk 5% roztworem mocznika lub EVASIOL.
Jeżeli zastosujemy jedynie np. 2-3 wymienione opryski ze schematu, już diametralnie poprawi się odporność.
Odmiany
Wyróżniamy grusze:
Letnie- Faworytka, Lipcówka Kolorowa, Radana.
Jesienne- B. Williamsa, Carola, Bera Hardy.
Zimowe(dobre także do przechowalni)- Komisówka, Lukasówka, Generał Leclerc, Concorde.
Polecane odmiany
Lipcówka Kolorowa - Najwcześniejsza, bardzo fajna odmiana. Rodzi duże, smaczne owoce o pięknym kolorze. Nieco poźniej owocuje Faworytka, z niesamowicie soczystymi owocami.
Margaritha & Ukraińska - Odmiany o największych owocach.
Konferencja - Umiarkowanie słodka, lekko korzenna i aromatyczna. Najczęściej uprawiana grusza w Polsce.
Polecamy w szczególności odmiany odporne na rdze gruszy[Bera Hardy, Lukasówka, Paryżanka] i wszystkie azjatyckie odmiany.
Grusze azjatyckie to nowość w Polsce. Smakują tak samo pysznie jak te Europejskie i dobrze rosną w naszym klimacie. Odmiana Chojuro rodzi bardzo słodkie, kuliste owoce o żółtej skórce w białe kropki. Tsu Li smakuje słodko-kwaśnie i bardzo soczyście. Shinseiki jest w smaku bardzo delikatna. Wszystkie cechują się odpornością na rdzę gruszy, są za to atakowane przez inne choroby.
Uprawa gruszy wydaje się być trudna i skomplikowana, w praktyce jest jednak inaczej. W pielęgnacji grusz ważna jest systematyczność oprysków i cięcia, ale to akurat dotyczy większości drzew owocowych. Wystarczy zastosować się do kilku rad, aby z powodzeniem cieszyć się pysznymi i dużymi owocami.